Eden Project
Το Eden Project είναι μία προσπάθεια ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού με στόχο να προκαλέσει κοινές προσπάθειες των ανθρώπων να γνωρίσουν τη φύση, να μελετήσουν τρόπους προστασίας της και γενικότερα να βελτιώσουν τη ζωή τους.
Το συγκρότημα βρίσκεται σε μία μεγάλη έκταση στο νοτιοδυτικό άκρο της Μ. Βρετανίας, στην επαρχία της Κορνουάλλης, και αποτελείται από δύο μεγάλες θολωτές εγκαταστάσεις, στεγασμένες με ημιδιαφανές υλικό, ώστε να τις διαπερνά το ηλιακό φως, οι οποίες ονομάζονται Biomes (Βιοσυστήματα). Υπάρχει το Mediterranean Forest Biome (βιοσύστημα μεσογειακού κλίματος) και το Rainforest Biome (βιοσύστημα τροπικού κλίματος). Εκτός αυτών ο χώρος έχει διαμορφωθεί με μεγάλης έκτασης εξωτερικούς κήπους, καθώς και με ακόμα ένα κτίριο, που ονομάζεται Core (Πυρήνας) και το οποίο φιλοξενεί εκθέσεις, έργα τέχνης, σχολικά προγράμματα και διαθέτει ειδικές αίθουσες για τους νέους. Η μόρφωση και η εκπαίδευση στον χώρο αυτό λειτουργούν με τον πιο δυναμικό τρόπο.
Το συγκρότημα δημιουργήθηκε το 2001 στη θέση ενός εγκαταλελειμμένου ορυχείου αργίλου έκτασης 130 στρεμμάτων, καταδεικνύοντας τη δυνατότητα ανασυγκρότησης του περιβάλλοντος. Το έργο έχει κατασκευαστεί με τέτοιον τρόπο, ώστε ο επισκέπτης, μετά την είσοδό του, να περιδιαβαίνει στη φύση και να επισκέπτεται τα σημεία ενδιαφέροντος. Δύο από τα σημεία αυτά είναι τα Biomes (βιοσυστήματα)· τεράστια θερμοκήπια σχεδόν σφαιρικού σχήματος, στα οποία έχουν δημιουργηθεί συνθήκες τέτοιες που επιτρέπουν την ανάπτυξη οικολογικών συστημάτων τα οποία προσομοιάζουν με το αντίστοιχο θέμα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί αυτούς τους δύο χώρους και να μάθει και να μελετήσει τα φυτά που ευδοκιμούν σε καθεμία περιοχή που προσομοιάζεται και να ενημερωθεί για πληροφορίες που είναι διαθέσιμες. Ταυτόχρονα, μπορεί να θαυμάσει διάφορα εκθέματα σχετικά με τη σχέση φύσης και ανθρώπου, αλλά και τεχνολογικά επιτεύγματα φιλικά προς το περιβάλλον. Έτσι, ο χώρος λειτουργεί ως ένα κέντρο ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης μικρών και μεγάλων γύρω από θέματα περιβάλλοντος και φύσης.
Πρόσφατα επισκεφθήκαμε τον χώρο και μέσα από μια σειρά φωτογραφιών θέλουμε να μοιραστούμε την εμπειρία μας αυτή μαζί σας.
Η είσοδός μας στον χώρο έγινε μέσω του Κέντρου Επισκεπτών, στο οποίο μπορεί κανείς να βρει καφετέρια και κατάστημα όπου πωλούνται από αναμνηστικά αντικείμενα μέχρι φυτά. Βγαίνοντας από εκεί και εισερχόμενοι στον χώρο είχαμε μία πανοραμική άποψη της συνολικής έκτασης και των εγκαταστάσεων.
Το κεντρικό Biome που φαίνεται στη διπλανή εικόνα είναι αυτό του Τροπικού Δάσους (Tropical Rainforest), ο χώρος στον οποίο προσομοιώνονται οι συνθήκες των τροπικών δασών.
Δεξιότερα φαίνεται το δεύτερο Biome, αυτό του Μεσογειακού Δάσους (Mediterranean Forest). Εκεί προσομοιώνονται οι συνθήκες του μεσογειακού κλίματος και της αντίστοιχης χλωρίδας.
Ο χώρος έχει διαμορφωθεί ως ένα πολύ μεγάλο εκπαιδευτικό πάρκο. Υπάρχουν κατασκευές που προσφέρονται για εκπαίδευση μέσα από το παιχνίδι και τη δράση, καθώς και ψηλότερα κτίσματα, από όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τη θέα και όλο τον χώρο.
Μάλιστα οι περισσότερο τολμηροί μπορούν να δοκιμάσουν να κατέβουν μία πλαγιά κρεμασμένοι από ένα σχοινί σαν τελεφερίκ, όπως φαίνεται στο αριστερό άκρο της διπλανής φωτογραφίας. Έτσι διασχίζετε μία απόσταση 660 μ. «πετώντας» 20 μ. πάνω από το έδαφος με σχεδόν 100 χμ./ώρα. Μπορεί έτσι ο επισκέπτης να γευτεί το συναίσθημα της ελευθερίας και την άποψη της φύσης που έχει ένα πουλί.
Το κέντρο επισκεπτών είναι διαμορφωμένο έτσι, ώστε να εντάσσεται στον περιβάλλοντα χώρο, να προσφέρει συνθήκες ανάπαυσης για τους επισκέπτες, ενώ πληροί και τις προϋποθέσεις για την ομαλή πρόσβαση και περιήγηση των ΑΜΕΑ στον χώρο.
Mediterranean Forest Biome (μεσογειακό βιοσύστημα)
Το μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από ζεστά και ξηρά καλοκαίρια και ψυχρούς και υγρούς χειμώνες. Οι περιοχές με αυτές τις κλιματικές συνθήκες, όπως η Μεσόγειος, η Νότια Αφρική και η Καλιφόρνια, βρίσκονται στις εύκρατες ζώνες των ηπείρων. Οι περιοχές αυτές μορφοποιήθηκαν και από τον ανθρώπινο πολιτισμό και την ανάπτυξή του. Τα φυτά που φύονται στη ζώνη αυτή έπρεπε να επιβιώσουν μέσα σε συνθήκες ξηρασίας και φτωχών και λεπτών στρωμάτων εδάφους. Έτσι διαθέτουν χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να συγκρατούν όσο το δυνατόν περισσότερο νερό και μηχανισμούς άμυνας ενάντια στους εχθρούς τους. Τα φυτά που αναπτύσσονται μέσα στο μεσογειακό βιοσύστημα είναι πολύ ανθεκτικά, ενώ το περιβάλλον τους είναι ευάλωτο.
Ο θόλος που περιβάλλει το βιοσύστημα είναι κατα-σκευασμένος από μια μεμβράνη που επιτρέπει την είσοδο του ηλιακού φωτός, διατηρώντας όμως τις εσωτερικές κλιματικές συνθήκες σταθερές.
Στον χώρο υπάρχουν πινακίδες που δίνουν πληροφορίες στον επισκέπτη για χαρακτηριστικά των φυτών που ευδοκιμούν στις περιοχές αυτές και για τη χρησιμότητά τους στον άνθρωπο, όπως αυτή για τον φελλό, που φαίνεται στην αριστερή εικόνα, ή για τη μέθοδο καλλιέργειας μπαχαρικών, όπως η καυτερή πιπεριά τσίλι, που δείχνει η δεξιά φωτογραφία.
Ο χώρος περιλαμβάνει και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις που βοηθούν τον επισκέπτη να κατανοήσει τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση στα μεσογειακά βιοσυστήματα. Μία τέτοια εγκατάσταση αφορά τον θεό Διόνυσο, ως άγαλμα ταύρου περιτριγυρισμένου από ανθρώπινα ομοιώματα σε στάσεις διασκέδασης ή έκστασης, απεικονίζοντας έτσι τη γονιμότητα, τη διασκέδαση, τη μετατροπή των καρπών σε χυμό και σε κρασί μέσα από τη διαδικασία της ζύμωσης, αλλά και την μέθη, τη ψευδαίσθηση και την καταστροφή.
Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει και να έρθει σε επαφή με φυτά και δέντρα που ευδοκιμούν στις χώρες με μεσογειακό κλίμα. Υπάρχουν κωνοφόρα και οπωροφόρα δέντρα, ελαιόδεντρα,
εποχιακά φυτά, όπως μυρωδικά, μπαχαρικά, μελιτζάνες, αγκινάρες, λαχανικά,
αμπέλια,
αλλά και εξωτικά δέντρα, όπως η μπανανιά, το φοινικόδεντρο, η χουρμαδιά κ.ά.
Επίσης, ο επισκέπτης του Eden Project μαθαίνει για τη σχέση της πανίδας με τη χλωρίδα στο βιοσύστημα αυτό μέσα από επεξηγηματικές πινακίδες και παρουσιάσεις.
αλλά και στη φύση των προϊστορικών χρόνων.
Σε διάφορα σημεία διεξάγονται διαδραστικές εκπαιδευτικές παρουσιάσεις για μικρούς και μεγάλους με σκοπό την όσο το δυνατόν πληρέστερη πληροφόρηση πάνω σε περιβαλλοντικά θέματα. Οι παρουσιάσεις γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα για το ευρύ κοινό, αλλά διοργανώνονται και ειδικές επισκέψεις και ομιλίες για σχολεία και κέντρα επιμόρφωσης.
Βέβαια από τον χώρο του μεσογειακού βιοσυστήματος δε θα μπορούσε να λείπει ένα μπαρ κάτω από τα δέντρα, που προσφέρει στον επισκέπτη ροφήματα και σνακ από προϊόντα των περιοχών με αυτό το κλίμα.
Οι υγρές τροπικές περιοχές του πλανήτη μας εντοπίζονται μεταξύ των τροπικών του Καρκίνου και του Αιγόκερου. Η μέση θερμοκρασία όλο τον χρόνο είναι 25°C, αλλά η υγρασία ξεπερνάει το 90%, με την ετήσια βροχόπτωση να φτάνει τα 1.500mm. Τα τροπικά δάση που κυκλώνουν τη Γη αποτελούν το σύστημα που υποστηρίζει τη ζωή στον πλανήτη.
Τα τροπικά δάση ελέγχουν το κλίμα του πλανήτη μας, απορροφώντας το διοξείδιο του άνθρακα και παράγοντας οξυγόνο και τις απαραίτητες συνθήκες βροχής. Αποτελούν το 5% της στεριάς, ενώ φιλοξενούν πάνω από τα μισά είδη ζώων και φυτών, κάποια από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο για να τραφεί, να ντυθεί ή και να θεραπευτεί.
Στο Eden project αναπαράχθηκαν οι συνθήκες αυτές στον θόλο του τροπικού δάσους, με σκοπό ο επισκέπτης να μάθει τους μηχανισμούς των τροπικών δασών, τα μυστικά τους, πώς υποστηρίζουν τη ζωή στον πλανήτη, αλλά και πώς μπορούμε να τα διατηρήσουμε και να τα συντηρήσουμε. Ο επισκέπτης μπορεί να περιδιαβεί τα βιοσυστήματα τεσσάρων τροπικών δασών του πλανήτη, μαθαίνοντας για τα διαφορετικά φυτά τους, τα οποία όμως μέσα από την εξέλιξή τους κατέληξαν να μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά και για το πώς εκατομμύρια άνθρωποι ζουν και εργάζονται σε αυτά.
Επισκεφθήκαμε την περιοχή του τροπικού δάσους της Δυτικής Αφρικής
και το μονοπάτι Rainforest Canopy, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περπατήσει σε κρεμαστές γέφυρες και να παρατηρήσει την κορυφή διάφορων δέντρων.
Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι τα δέντρα των τροπικών δασών είναι γνωστά για το ύψος τους.
Στο τροπικό δάσος ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει καουτσουκόδεντρα, κακαόδεντρα, φοινικόδεντρα, ζαχαρότευτλα, καλλιέργειες ρυζιού, καφεόδεντρα αλλά και φυτά που μας δίνουν τροπικούς καρπούς, π.χ. την μπανάνα και τον ανανά.
Μπορεί επίσης να δει θαυμάσια φυτά που ανθούν στις συγκεκριμένες περιοχές και φημίζονται για το σχήμα ή το χρώμα των ανθέων τους.
Με τη βοήθεια επεξηγηματικών πινακίδων και εκπαιδευτικών παρουσιάσεων, που πραγματοποιούνται σε τακτά διαστήματα, αναλύονται οι μέθοδοι καλλιέργειας, αλλά και οι χρήσεις των προϊόντων που παράγονται. Στις φωτογραφίες δίπλα και παρακάτω, για παράδειγμα, φαίνεται η καλλιέργεια φυτών που απαιτούν συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας με τη χρήση περιτυλιγμάτων και η χρήση των μπαμπού για την κατασκευή καλυβών.
Στο ισόγειο του κτιρίου μία γιγάντια γυάλινη σφαίρα αναπαριστά τα οικοσυστήματα του πλανήτη (τροπικά δάση, ωκεανούς, πεδιάδες κτλ.). Η σφαίρα δίνει ζωή και αναπνοή στα περιφερειακά δοχεία που περιέχουν τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων που μας κρατούν ζωντανούς.
Ο γιγάντιος καρυοθραύστης αποτελεί μια πολύ σύνθετη κατασκευή που σκοπό έχει να εξηγήσει πώς μία απλή διαδικασία μπορεί να απαιτήσει ενέργεια και πόρους. Το ίδιο πείραμα καταδεικνύει και τη σπατάλη ενέργειας και πόρων, αφού μία απλή διαδικασία (σπάσιμο ενός καρυδιού με σφυρί) μπορεί να υλοποιηθεί με πολύπλοκο τρόπο.
Άλλα εκθέματα αφορούν την ποικιλομορφία της φύσης,
την αναγκαιότητα του νερού,
το φαινόμενο της αύξησης της στάθμης της θάλασσας,
και το δέντρο του κύκλου της ζωής.
Στα εκθέματα περιλαμβάνεται και ένα υβριδικό αυτοκίνητο, ώστε ο επισκέπτης να ευαισθητοποιείται γύρω από τα μέτρα που μπορεί να λάβει σε προσωπικό επίπεδο για να συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος.
Τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να ζωγραφίσουν, να κάνουν κατασκευές και να αφήσουν το αποτύπωμά τους γράφοντας λέξεις στους μαγνητικούς πίνακες.
Εξωτερικοί Χώροι - Κήποι
Από το μπαλκόνι του Κέντρου Επισκεπτών μπορεί κανείς να θαυμάσει την πανοραμική θέα του Eden Project. Οι εξωτερικοί χώροι περιλαμβάνουν εκθέματα και καλλιέργειες που αφορούν το κλίμα της Μ. Βρετανίας. Ένα μονοπάτι σε σχήμα ζιγκ ζαγκ διασχίζει όλο τον χώρο, από το Κέντρο Επισκεπτών μέχρι τη Διασταύρωση (μία ψηλή γέφυρα). Ο επισκέπτης μπορεί στο διάβα του να θαυμάσει διάφορα φυτά, μεταξύ αυτών και κάποια από τα αρχαιότερα στον πλανήτη, τα οποία βρίσκονται στον προϊστορικό κήπο.
Αγάλματα σχετικά με τη φύση κοσμούν τους κήπους του χώρου.
Τα παιδιά μπορούν να παίξουν σε εγκαταστάσεις που προσφέρονται για σωματική δραστηριότητα, πάντα υπό την επίβλεψη των υπευθύνων του χώρου.
Η λεωφόρος των αισθήσεων είναι ένας χώρος όπου ο επισκέπτης έχει προσωπική επαφή με τη φύση μέσα από τις αισθήσεις της γεύσης, της όσφρησης, του αυθεντικού (του γνήσιου, όπου μαθαίνει κανείς πώς τα φυτά μάς προστατεύουν), του χώρου, του παιχνιδιού, της ιστορίας, της μνήμης και του χρώματος.
Οι παρακάτω εικόνες δείχνουν ένα παράδειγμα των φυτών που μπορεί να δει ο επισκέπτης.
Τέλος, στον χώρο των κήπων, ο επισκέπτης θα μάθει και θα κατανοήσει την ανακύκλωση και τη σημασία της.
Θα γνωρίσει τον WEEE man, έναν γίγαντα φτιαγμένο από το άχρηστο ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό υλικό που πετάει στα απορρίμματα ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του.
"Τι είναι ο WEEE Man;"
"Είναι ένα είδος τέρατος. Είναι φτιαγμένο από πράγματα που πετάμε".
"Ο WEEE Man κατασκευάστηκε από υλικό που πρόσφερε ο κοντινότερος γείτονας του Eden, η εταιρεία Henry Orchard & Sons Ltd., που επεξεργάζεται ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απορρίμματα, καθώς και κάθε είδους μέταλλο και αυτοκίνητα".
"Γιατί τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απορρίμματα είναι πρόβλημα;"
"Τα περισσότερα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά αντικείμενα που αγοράζουμε είναι φτηνά και διαρκούν για σύντομο χρονικό διάστημα, μετά το οποίο τα πετάμε".
"Τι συμβαίνει με τα απορρίμματα;"
"Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές πρέπει να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες για το ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό υλικό που πουλάνε".